Gimnazjum im. 79PP w Szydłowie

Informacje Ogólne

*Strona Główna

*Dane Adresowe

Historia Szkoły

*Historia w pigułce

*O patronie

*Kalendarium

*Historia założenia

Zarys historii 79 P.P.

Rok 1918 jest okresem przełomowym w dziejach narodu polskiego. Po latach niewoli odradza się Rzeczpospolita Polska.
    Kierowana myślą przewodnią obrony rubieży Rzeczpospolitej młodzież Wilna, Grodna, Mińska, Kowna, Białegostoku, Słonima, Wołkowska, Baranowicz zgłasza się do oddziałów wojskowych "Samoobrony", z których powstaje z czasem Dywizja Litewsko-Białoruska dowodzona przez gen. Iwaszkiewicza.
    Nad Narwią w Łapach organizuje się Dowództwo Wojskowego Okręgu - Białystok.
    Dnia 16.XII.1918 roku zostaje utworzony Białostocki Pułk Strzelców, którego dowódca mianowano półka Pasławskiego. Wojskowy Okręg Białystok zostaje stopniowo zniesiony " a zorganizowane dotychczas w Łapach i okolicy oddziały piechoty wchodzą w skład Białostockiego Pułku Strzelców. Nieustanny napływ ochotników, zarówno oficerów jak i szeregowych, zwiększył siłę do pułku. To w ówczesnej sytuacji naszego państwa, stojącego w obliczu wojny z Rosją Sowiecką i obroną dopiero co odzyskanej niepodległości, było bardzo ważne. Żołnierze Białostockiego Pułku Strzelców wałczyli z Rosjanami pod Słoniem (9.1Y.1919r.), Nowogródkiem brali udział w ofensywie na Mińsk, uczestniczyli w walkach o Wilno.
    Po zakończeniu wojny z Rosją Radziecką, przeprowadzono reorganizację pułku. Przetransportowano go do Pruszkowa pod Warszawą. Zdecydowano, że wejdzie w skład 20 Dywizji Piechoty i otrzyma numer 79-y.
    Po wojnie pułk kilkakrotnie zmieniał garnizon. Pomiechówek, Prużany, Bereza Kartuska - oto kolejne miejsca jego postoju. Wreszcie przeznaczono mu na garnizon Słonim, gdzie pułk pełnił służbę pokojową do 1939 roku.
    Społeczeństwo powiatu słonimskiego ofiarowało pułkowi chorągiew, miało to miejsce 15 lipca 1923 roku.. Święto pułkowe obchodzono 26 lipca. W roku 1939, wobec zagrożenia wojną z Niemcami, 20 DP (w skład której wchodził 79 p. p.) została skierowana do obrony północnych granic Rzeczpospolitej.
    Leżąca na północnym Mazowszu Ziemia Zawkrzeńska była od najdawniejszych czasów terenem pogranicznym, narażonym na agresję ze strony wojowniczych sąsiadów Rzeczpospolitej. Mimo istniejącego zagrożenia aż do 1939 roku nie podjęto jednak żadnych działań mających na celu zabezpieczenie granicy.
    Odziedziczone po zaborach twierdze (np. Modlin, Pultusk czy Różan) były zbyt odległe, by móc w jakikolwiek sposób wpłynąć na przebieg ewentualnych działań zbrojnych na tym terenie. Toteż już w 1920 roku przetoczył się przezeń bolszewicki III Korpus Kawalerii, zaś jago dowódca wygłosił płomienne przemówienie na rynku "wyzwolonej" Mławy. Próbujący go zatrzymać w otwartym terenie polski 49pp zmasakrowany.
    Sytuacja zmieniła się w 1939 roku. Północne Mazowsze stało się, po zarządzonej w marcu mobilizacji alarmowej, obszarem operacyjnym Armii "Modlin" (dowodzonej przez gen. bryg. Emila Przedrzymirskiego-Krukowicza). Z obszaru IX Dowództwa Okręgu Korpusu przybyły: 2ODP (płk Andrzej Wilhelm Liszka-Lawicz) - w rejon Mławy. Nowogródzka Brygada Kawalerii (gen. bryg. Władysław Anders) - w rejon Lidzbarka Welskiego.
    Na miejscu zaś mobilizowano 8 DP i Mazowiecką Brygadę Kawalerii. Armia " Modlin" otrzymała zadanie opróżniania ruchów nieprzyjaciela na kierunku z Prus Wschodnich na Warszawę i Modlin. Tędy bowiem oddziały niemieckie miały najkrótszą drogę z Prus do Warszawy. Dlatego też w pobliżu Mławy - w pasie działania 20 DP - zaprojektowano tzw. "Pozycję Mława" i " Pozycję Rzęgnowo". Pozycja oparta została na kilku przeszkodach terenowych. Kręgosłup obrony stanowiło Wzniesienie Mławskie. Odcinek najbardziej sprzyjający obronie i przeznaczony do ufortyfikowania biegł od miejscowości Turza Mała do miejscowości Rzęgnowo. Bezpośrednimi wykonawcami robót fortyfikacyjnych byli żołnierze dywizji kierowani przez dowódcę 20 batalionu saperów majora Juliusza Levittoux. Prace, które rozpoczęto 14 lipca pod Mławą, a dopiero 12 sierpnia pod Rzęgnowem, przerwał wybuch wojny. (Do tego dnia na "Poz. Mława" zbudowano 45 schronów na zaplanowanych 93, na,, Poz. Rzęgnowo" odpowiednio 5 na 30).
    Jak już wspomniano pozycje miała obsadzić 20 DP (zwana niekiedy białoruską rozmieszczona w dalekich garnizonach za Bugiem, składała się z żołnierzy z całej Polski). Wybór tej właśnie jednostki mógł być nieprzypadkowy. Aż do połowy lat trzydziestych polskiemu Sztabowi Generalnemu zagrożeniem bliższym wydawała się wojna z ZSRR niż z Niemcami, żołnierze, przeprowadzają rutynowe szkolenia na ewentualnym terenie działań przeciw Armii Czerwonej, przygotowywali się do walki w fortyfikacjach. Należy tu również dodać, iż w 1939 roku była to jedyna dywizja posiadająca takie przygotowanie. Można więc przypuszczać, że właśnie dlatego na ten newralgiczny odcinek frontu (120 km od Warszawy) skierowano 20 DP.
  Zadanie, które jej powierzono, polegało na obronie ufortyfikowanych pozycji "Mława", "Rzęgnowo". Dywizja miała nie dopuścić do przełamania obrony, która powinna trwać trzy dni, a pozycje mogły być opuszczone tylko na rozkaz. 20 DP ugrupowana była do bitwy w sposób następujący: 31 km rubież obronna została podzielona na trzy zasadnicze odcinki obrony
- jeden z nich stanowiła tzw. "Poz. Mława"
- drugi "Poz. Rzęgnowo"
- trzeci "Poz. Niemyje"
`
    "Poz. Mława" broniło zgrupowanie dowódcy piechoty dywizyjnej 20 DP półka dypl. Franciszka Dudzińskiego. "Pozycję Rzęgnowo" szerokości 10 km bronił oddział Wydzielony (0W) dywizji w składzie:
- 79 pułk piechoty
- 88 dywizjon artylerii ciężkiej (dac)
- 59 dywizjon artylerii lekkiej (dal)
- 61 kompania saperów i kompania tankietek.
    Dowódca oddziału Wydzielonego był ppłk dypl. Konstanty Zaborowski
Plan działania 0W wynikał z zadań ogólnych 20 DP Przebieg walk w dniu 1 września przyniósł sukcesy i porażki obydwu walczącym stronom. Żołnierze 79 PP toczyli zacięte walki na przedpo9lu pozycji głównej (linia czat). Wieczorem nieprzyjaciel podjął próbę obejścia ",Poz. Rzęgnowo" ( od strony Wsi Niemyje, Budy Garlińskie) i uderzenia w skrzydła 0W. Natarcie to zostało odparte. Dowódca 79 pp ppłk Konstanty Zaborowski całkowicie panował nad sytuacją. Siły polskie nie dały się ani pobić, ani rozbić. Utrzymywały swoje główne pozycje i "zadawały nieprzyjacielowi znaczne straty w ludziach i sprzęcie 2 września 79 pp toczy zażarte walki. Nieprzyjaciel przystąpił o świcie do rozpoznawania pozycji głównej. Liczne ataki niemieckie były początkowo rozbijane ogniem artylerii i cekaemów. Kryzys nastąpił wieczorem. Niemcy zdobyli wówczas wzgórze Czubak. Polskie kontrnatarcia nic doprowadziły do odzyskania utraconych pozycji. W wyniku tego pułku otrzymuje rozkaz przesunięcia się na linię Pawłowo - Dębsk - Nosarzewo - Młodynin Trzeci dzień walki miał być decydującą próbę sił. Na odcinku obrony pułku nie było schronów betonowych i umocnień polowych stałych. Żołnierze przeciwstawili nieprzyjacielowi przede wszystkim swój upór, wolę, dzielnoć, tj. czynniki, które wbrew wyliczeniom, wynikającym z zestawi9enia sił przeciwników, zdały egzamin.
    Pułk bronił wówczas rubieży: IH batalion 79 p. p. obsadził Dębsk, zabezpieczając kierunek Budy Garlińskie - Dębsk - Młodynin; I batalion 79 pp obsadził szosę Mława - Grudusk w odległości 500 m z Nosarzewem Borowym; I batalion 79pp obsadził odcinek w lasach na wschód od Młodynina, zamykając kierunek Łysakowo - Piegłowo.
    O świcie 3 września Niemcy rozpoczęli natarcie od Gruduska i zmusili naszych żołnierzy do wycofania się w kierunku lasu Nosarzewo Borowe. Pod wpływem bombardowania, huraganowego ognia artylerii oraz śmierci dowódcy, obrońcy załamują się i wycofują w kierunku na Szydłowo.
Krytyczną sytuację naszych oddziałów ratują, 2 plutony cekaemów oraz pluton moździerzy, które swoim ogniem dosłownie "kosz" atakujących Niemców. 79 pp był u kresu sił, dalsza walka bez pomocy silniejszych rezerw groziła zniszczeniem pułku. Odwrót był koniecznością i nastąpił 4 IX. W czasie odwrotu oddziały 79pp ścierała się z Niemcami w okolicach wsi Szydłowo, Tyszki, Gednia, Trzcianka.
Zołnierzy poległych w czasie bitwy graniczącej pochowano na kilku polowych cmentarzach (Sławogóra, Nosarzewo, Chlebowo, Czubatka).
    W maju 1940 roku niemieckie władze administracyjne wydały polecenie dziekanowi Mławskiemu ks. prałatowi Władysławowi Maronowi zorganizowanie w poległym mu dekanacie ekshumacji żołnierzy polskich poległych w 1939 r. z zaleceniem, aby ciała ich przewieziono z pól bitewnych na cmentarz parafialny.
Na cmentarzu w Szydłowie zostali pochowani przede wszystkim żołnierze 79 pp, którzy polegli w rejonie wsi Nosarzewo Borowe. Pogrzeb poległych odbywał się w dniu 22 VI 1941 r. Na terenie gminy Szydłowo w lesie chlebowskim znajdują się też mogiły obrońców września.
    Bitwa pod Mławą przeszła do zaszczytnych tradycji oręża polskiego.

Aktualności

*Ogłoszenia

*Z nich jesteśmy dumni

*Nasi Absolwenci

*Po dzwonku

*Galerie Szkolne

*Zajęcia pozalekcyjne

Ciekawostki

*Sztuka (prezentacja)

*WoS

*Biologia

*Geografia

*W-F

*Historia